از آغاز خلقت، این بشر است که به جنگ با خود پرداخته تا هر آنچه به‌عنوان نعمت برایش خلق شده را به انحطاط و نابودی بکشد درحالی‌که اگر بر اساس دستور مؤکد اسلام ناب با خود و طبیعت رفتار کند نه‌تنها عمر نوح را خواهد داشت بلکه هیچ‌یک از بلیه های موجود اکوسیستم که براثر بی‌مبالاتی‌های انسان به وجود آمده را در بر نخواهد داشت.
زباله را ازنظر علمی به دو قسمت یعنی پسماند و بازیافت تقسیم کرده‌اند که هرکدام از آن‌ها به‌تنهایی می‌توانند منافع خاص خود را داشته باشند و مجددا به چرخه برگردند. امروز دنیای متمدن به این نتیجه واقف است که زباله در هر لباسی که باشد طلای کثیف نام دارد که می‌توان با تغییرات علمی آن را به طلای تمیز تبدیل کرد اما بازهم پای همین بشر در میان است که خالق زباله بوده و سعی دارد این بد را به بدتر مبدل نماید. طی چند دهه اخیر شهرداری‌ها آستین همت را بالا زده‌اند تا به‌مرورزمان جامعه را آموزش دهند که زباله باید از مبدأ به دو قسمت پسماند و بازیافت یعنی تر و خشک تبدیل و برای هریک ارزش جداگانه اقتصادی در نظر گرفت. امروز این مسئله تا حدودی شکافته شده که اکثریت آحاد جامعه آن‌ها را از هم جدا و نوع پسماند را در فرصت‌های تعیین‌شده تحویل تیم شبانه دفع زباله می‌دهند و بازیافت را به محل‌های جمع‌آوری و یا خودروهای حمل سیار می‌سپارند تا بازهم از طریق فعل‌وانفعالات شهرداری به چرخه بازگردد.
اگرچه طی آخرین تصمیمات مقررشده هردوی این سرمایه‌های به‌ظاهر کثیف نیز به بخش خصوصی سپرده شود تا ارزش‌افزوده بیشتری داشته باشد اما بازهم شاهدیم گروه‌هایی پیدا می‌شوند تا براثر سهل‌انگاری پسماندها را به ماده خطرناک به نام شیرابه تبدیل کنند و بازیافت‌ها را نیز عازم دشت و بیابان و درنهایت دریاها و اقیانوس‌ها نمایند. نتایج یک بررسی بین‌المللی نشان می‌دهد، سالانه 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها شده و سالانه حدود هشت میلیارد دلار خسارت به زیست‌بوم‌های دریایی وارد می‌شود. بدتر اینکه ورود حجم زیادی از زباله‌ها در دریا و اقیانوس‌ها مانع از آن خواهد شد که این منابع مهم پالایش هوا، نقش خود را به‌خوبی ایفا کند. همچنین نتایج یک تحقیق در روزنامه ایندیپندنت نشان داده حجم پلاستیک‌های واردشده به اقیانوس‌ها تا سال 2040 میلادی سه برابر افزایش پیدا می‌کند. در این بررسی آمده است تا سال 2050 میلادی نیز تعداد زباله‌های پلاستیکی در آب‌های کره زمین از تعداد ماهی‌ها بیشتر خواهد شد.
اسماعیل کهرم، فعال محیط‌زیست، معتقد است «بخش زیادی از زباله‌های دریاها و اقیانوس‌ها را مواد پلاستیکی تشکیل می‌دهد که دودسته هستند، پلاستیک‌هایی که حتی به چشم دیده نمی‌شوند و حیات در اقیانوس را از بین می‌برند و همچنین زباله‌های پلاستیکی بزرگ‌تر؛ از لنگه‌کفش گرفته تا آفتابه پلاستیکی که مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کرده‌اند. اخیراً جریانات اقیانوسی در اطراف جزایر کارائیب یک جزیره‌ای از پلاستیک را درست کرده که دیدن عکس هوایی آن به‌شدت ناراحت‌کننده است. اینکه چندین هکتار پلاستیک روی آب جمع شده و جریانات آب، آن را دورهم می‌چرخاند، حال ممکن است قسمتی از آن‌ها جدا شود و به سمت سواحل برود و قسمتی هم بماند و موجب از بین رفتن حیوانات مختلف شود.
مثلاً گاهی شاهد آن هستیم که نهنگ‌ها با 50 تا 60 کیلو پلاستیک مسموم شده و اجسادشان روی آب آمده است. گاهی می‌بینیم که در ساحل خلیج‌فارس، موج که می‌آید، تعداد زیادی از زباله‌های پلاستیکی را نیز همراه خود می‌آورد که بدترین این زباله‌ها تور‌های ماهیگیری ساخته‌شده از پلاستیک است که همراه با خود صد‌ها و هزاران لاک‌پشت و بچه ماهی را به ساحل می‌اندازد و آن‌ها را در آفتاب داغ می‌سوزاند. نفت زباله شماره یک خلیج‌فارس عزیزمان است. وقتی‌که تصویر صخره‌های سیاه‌رنگ سواحل خلیج‌فارس منتشر شده بود، در نگاه اول فکر می‌کردم رنگ سنگ، سیاه است! اما این‌ها جزایر مرجانی هستند که باید سفید باشد. برای همین فهمیدم این سنگ‌ها با نفتی که روی آب ریخته شده و با امواج به سواحل آمده به این شکل درآمده است.» اینجاست که مشخص می‌کند چگونه سهل‌انگاری انسان‌ها می‌تواند زباله‌های پلاستیکی را که ۹۰ درصد آن‌ها قابل بازیافت و استفاده مجدد هستند و نفت را که به‌خودی‌خود طلای سیاه هست به یک بلا در دریاها و اقیانوس‌ها تبدیل نمایند درحالی‌که پسماندها هم سرنوشتی بهتر ندارند زیرا هنوز هم طلایی هستند تا در گوشه و کنار سرزمین زرخیز دفن شوند.
زباله را ازنظر علمی به دو قسمت یعنی پسماند و بازیافت تقسیم کرده‌اند که هرکدام از آن‌ها به‌تنهایی می‌توانند منافع خاص خود را داشته باشند و مجددا به چرخه برگردند. امروز دنیای متمدن به این نتیجه واقف است که زباله در هر لباسی که باشد طلای کثیف نام دارد که می‌توان با تغییرات علمی آن را به طلای تمیز تبدیل کرد اما بازهم پای همین بشر در میان است که خالق زباله بوده و سعی دارد این بد را به بدتر مبدل نماید. طی چند دهه اخیر شهرداری‌ها آستین همت را بالا زده‌اند تا به‌مرورزمان جامعه را آموزش دهند که زباله باید از مبدأ به دو قسمت پسماند و بازیافت یعنی تر و خشک تبدیل و برای هریک ارزش جداگانه اقتصادی در نظر گرفت. امروز این مسئله تا حدودی شکافته شده که اکثریت آحاد جامعه آن‌ها را از هم جدا و نوع پسماند را در فرصت‌های تعیین‌شده تحویل تیم شبانه دفع زباله می‌دهند و بازیافت را به محل‌های جمع‌آوری و یا خودروهای حمل سیار می‌سپارند تا بازهم از طریق فعل‌وانفعالات شهرداری به چرخه بازگردد.
اگرچه طی آخرین تصمیمات مقررشده هردوی این سرمایه‌های به‌ظاهر کثیف نیز به بخش خصوصی سپرده شود تا ارزش‌افزوده بیشتری داشته باشد اما بازهم شاهدیم گروه‌هایی پیدا می‌شوند تا براثر سهل‌انگاری پسماندها را به ماده خطرناک به نام شیرابه تبدیل کنند و بازیافت‌ها را نیز عازم دشت و بیابان و درنهایت دریاها و اقیانوس‌ها نمایند. نتایج یک بررسی بین‌المللی نشان می‌دهد، سالانه 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها شده و سالانه حدود هشت میلیارد دلار خسارت به زیست‌بوم‌های دریایی وارد می‌شود. بدتر اینکه ورود حجم زیادی از زباله‌ها در دریا و اقیانوس‌ها مانع از آن خواهد شد که این منابع مهم پالایش هوا، نقش خود را به‌خوبی ایفا کند. همچنین نتایج یک تحقیق در روزنامه ایندیپندنت نشان داده حجم پلاستیک‌های واردشده به اقیانوس‌ها تا سال 2040 میلادی سه برابر افزایش پیدا می‌کند. در این بررسی آمده است تا سال 2050 میلادی نیز تعداد زباله‌های پلاستیکی در آب‌های کره زمین از تعداد ماهی‌ها بیشتر خواهد شد.
اسماعیل کهرم، فعال محیط‌زیست، معتقد است «بخش زیادی از زباله‌های دریاها و اقیانوس‌ها را مواد پلاستیکی تشکیل می‌دهد که دودسته هستند، پلاستیک‌هایی که حتی به چشم دیده نمی‌شوند و حیات در اقیانوس را از بین می‌برند و همچنین زباله‌های پلاستیکی بزرگ‌تر؛ از لنگه‌کفش گرفته تا آفتابه پلاستیکی که مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کرده‌اند. اخیراً جریانات اقیانوسی در اطراف جزایر کارائیب یک جزیره‌ای از پلاستیک را درست کرده که دیدن عکس هوایی آن به‌شدت ناراحت‌کننده است. اینکه چندین هکتار پلاستیک روی آب جمع شده و جریانات آب، آن را دورهم می‌چرخاند، حال ممکن است قسمتی از آن‌ها جدا شود و به سمت سواحل برود و قسمتی هم بماند و موجب از بین رفتن حیوانات مختلف شود.
مثلاً گاهی شاهد آن هستیم که نهنگ‌ها با 50 تا 60 کیلو پلاستیک مسموم شده و اجسادشان روی آب آمده است. گاهی می‌بینیم که در ساحل خلیج‌فارس، موج که می‌آید، تعداد زیادی از زباله‌های پلاستیکی را نیز همراه خود می‌آورد که بدترین این زباله‌ها تور‌های ماهیگیری ساخته‌شده از پلاستیک است که همراه با خود صد‌ها و هزاران لاک‌پشت و بچه ماهی را به ساحل می‌اندازد و آن‌ها را در آفتاب داغ می‌سوزاند. نفت زباله شماره یک خلیج‌فارس عزیزمان است. وقتی‌که تصویر صخره‌های سیاه‌رنگ سواحل خلیج‌فارس منتشر شده بود، در نگاه اول فکر می‌کردم رنگ سنگ، سیاه است! اما این‌ها جزایر مرجانی هستند که باید سفید باشد. برای همین فهمیدم این سنگ‌ها با نفتی که روی آب ریخته شده و با امواج به سواحل آمده به این شکل درآمده است.» اینجاست که مشخص می‌کند چگونه سهل‌انگاری انسان‌ها می‌تواند زباله‌های پلاستیکی را که ۹۰ درصد آن‌ها قابل بازیافت و استفاده مجدد هستند و نفت را که به‌خودی‌خود طلای سیاه هست به یک بلا در دریاها و اقیانوس‌ها تبدیل نمایند درحالی‌که پسماندها هم سرنوشتی بهتر ندارند زیرا هنوز هم طلایی هستند تا در گوشه و کنار سرزمین زرخیز دفن شوند.
حسن روانشید - روزنامه نگار پیشکسوت
